การประเมินมวลชีวภาพเหนือพื้นดินของหญ้าบริเวณพื้นที่ชิงเผา ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินมวลชีวภาพเหนือพื้นดินและติดตามการเปลี่ยนแปลงสัดส่วนของคาร์บอนต่อไนโตรเจนของหญ้าก่อนและหลังชิงเผาในช่วงอายุที่แตกต่างกัน ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันออก ด้วยวิธีการสุ่มจุดวางแปลงถาวรขนาด 1?1 เมตร จำนวน 260 แปลง เพื่อเก็บมวลชีวภาพเหนือดินทั้งหมด ผลการศึกษา พบว่าปริมาณมวลชีวภาพเหนือพื้นดินของพืชรวมก่อนการชิงเผาในพื้นที่อายุน้อยกว่า 2 อายุ 4 และ 12 เดือน เท่ากับ (mean?SE) 134.68?15.03, 205.15?17.70 และ 398.81?29.70 กรัมต่อตารางเมตร ตามลำดับ มวลชีวภาพเหนือพื้นดินของพืชรวมภายหลังการเผามีมวลชีวภาพลดลงและมีความแตกต่างกันระหว่างชั้นอายุอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) โดยหญ้าที่มีอายุน้อย (2 และ 4 เดือน) มีมวลชีวภาพเหนือพื้นดินต่ำกว่าหญ้าที่มีอายุมาก (12 เดือน) อย่างชัดเจน มีค่าเท่ากับ 1.17?0.14, 1.59?0.17 และ3.03?0.26 ตันต่อเฮกตาร์ ตามลำดับ แตกต่างจากสัดส่วนของคาร์บอนต่อไนโตรเจน (C:N ratio) เปอร์เซ็นต์ไนโตรเจน และปริมาณโปรตีนหยาบ ที่พบว่าในพื้นที่หญ้าอายุน้อย (2, 3 และ 4 เดือน) มีค่าสูงกว่าหญ้าอายุมาก (12 เดือน) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) แสดงให้เห็นว่า หญ้าที่มีอายุน้อยกว่า 4 เดือน ภายหลังการชิงเผามีคุณค่าด้านโภชนาการแก่สัตว์ป่าได้ดีกว่าหญ้าอายุ 12 เดือน ดังนั้น การวางแผนการจัดการชิงเผาอย่างเป็นระบบในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าจึงมีความจำเป็นต้องดำเนินการเพื่อเพิ่มศักยภาพการรองรับของพื้นที่ในการประชากรสัตว์ป่าโดยเฉพาะแหล่งอาหารต่อไป

คำสำคัญ: ทุ่งหญ้าเขตร้อน, มวลชีวภาพเหนือพื้นดินของหญ้า, สัดส่วนคาร์บอนและไนโตรเจนของหญ้า, การจัดการทุ่งหญ้า